Gelişmiş ülkelerde borularla taşınan içme sularının temiz olduğuna yıllardır aşinayız. Fakat işin bir de öbür tarafı var. Bilim dünyasının son keşfi, içme sularına olan güveni de boşa çıkardı diyebiliriz. Epa.gov'da yayımlanan araştırma sonucu, içme sularındaki gizemli tehlikeyi gözler önüne serdi.
Zira gizemli bir ‘’hayalet kimyasal’, onlarca yıldır içme suyu içerisinde bulunuyor ve yapılan araştırmacılar bu keşfin yeni yapıldığını söyledi.
İÇME SUYUNDAKİ GİZEMLİ TEHLİKE YILLAR SONRA ORTAYA ÇIKTI
Su, genelde su kaynaklı patojenlerin çoğunu ortadan kaldırmada etkili klora sahip. Fakat insan sağlığına zararlı yan ürünler de üretebilir.
Yapılan çalışmada ilgili bir bileşik olan bileşik olan kloraminin yalnızca daha az yan ürün üretmekle kalmayıp aynı zamanda daha uzun süre dayandığını da bulundu.
Özellikle bu sonuca göre ABD ve çok sayıda pek çok ülkede kloramin kullanılıyor.
Ancak kloraminlerin yan ürünleri de yok değildir. Uzun zamandır yapılan kimyasal analizler, beklenen azotun yaklaşık yüzde 5 ila 10'unun kaybolduğunu ve onlarca yıldır tanımlanamayan diğer moleküllerde kilitli kaldığını ortaya koymuştur.
Şimdi bilim insanları nihayet bu garip “hayalet kimyasalı” buldular. Klonidin anyonu olarak bilinen bu molekül, bir klor atomu, iki nitrojen atomu ve iki oksijen atomundan oluşan negatif yüklü bir moleküldür.
Araştırmacılar kimyasalı sentezleyip izole ettikten sonra özelliklerini ortaya çıkarmak için yüksek çözünürlüklü kütle spektrometrisi ve nükleer manyetik rezonans spektroskopisi kullanarak analiz ettiler.
Bu analizlerin ardından Amerika Birleşik Devletleri'nde kloraminlerle muamele edilen farklı su kaynaklarında bu anyonların konsantrasyonları ölçüldü.
Litre başına 100 mikrogram kadar yüksek klor iyonu seviyeleri tespit ettiler ki bu, dezenfeksiyon yan ürünleri için normalde izin verilen litre başına 60 ila 80 mikrogram sınırından daha yüksek.
Bileşik üzerinde doğrudan toksikolojik çalışmalar yapılmasa da, ekip analizlerin klonidin anyonunun tamamen zararsız olmadığını gösterdiğini söylemektedir.
RMIT Üniversitesi Kimya Profesörü Oliver Jones araştırmaya ilişkin şunları söyledi: “Artık anyonun kimliğini bildiğimize göre üzerinde toksikolojik çalışmalar yapmanın faydalı olacağına katılıyorum, ancak musluk suyum konusunda aşırı endişeli değilim. Söz konusu bileşik yeni keşfedilmedi, sadece yeni tanımlandı. Bazı içme sularında (hepsinde değil) 30 yılı aşkın bir süredir mevcut.”
Jones sözlerine şöyle devam etti, “Asıl soru, maruz kaldığımız bu maddenin zehirli olup olmadığıdır. Bence cevap muhtemelen hayır. Bu çalışmada sadece 40 numune test edildi, ABD'deki tüm musluk sularını temsil etmek için yeterli değil ve çoğu numunede klonidin anyonunun konsantrasyonu, çoğu dezenfeksiyon yan ürünü için düzenleyici sınırların oldukça altındaydı.”
Klonidin güvensiz olsun ya da olmasın, bu gizemli kimyasalın tespit edilmesinin bu kadar uzun sürmesi önemli bir adımdır. Çalışma Science dergisinde yayımlandı.
